Van ervaring tot erkenning: kunnen BDE’s een plaats krijgen in de wetenschap?

Ik vroeg aan ChatGPT of bijna-doodervaringen, gezien het overweldigende aantal wereldwijde getuigenissen, als een serieus te nemen wetenschappelijk fenomeen kunnen worden beschouwd.

Vraag: Zijn er wetenschappelijke concepten die niet bewijsbaar zijn en die toch als wetenschappelijk feit aanvaard worden. Licht toe.

Antwoord: Ja, er bestaan wetenschappelijke concepten die niet direct bewijsbaar zijn in de zin van directe, empirische observatie, maar die toch breed aanvaard worden als wetenschappelijk feit of realiteit. Dit gebeurt meestal omdat ze:

1. Sterk ondersteund worden door indirect bewijs,

2. Noodzakelijk zijn binnen een theoretisch kader dat extreem succesvol is, of

3. Zich consistent en herhaalbaar manifesteren in voorspellingen en toepassingen.

   
   

Vraag: Gezien de miljoenen getuigenissen van mensen die een bijna-doodervaring hebben meegemaakt, lijkt het aannemelijk dat deze ervaringen mogelijk voldoen aan de eerder genoemde wetenschappelijke criteria.

Antwoord:

1. Sterke ondersteuning door indirect bewijs

Ja. Duizenden goed gedocumenteerde BDE’s bevatten:

• verifieerbare waarnemingen tijdens bewusteloosheid of klinische dood,

• consistente beschrijvingen van uittreding, lichtwezens, tunnels, enz.,

• levensveranderende gevolgen die moeilijk te verklaren zijn via hallucinatie of zuurstoftekort.

💡 Met miljoenen getuigenissen wereldwijd wordt dit indirect bewijs in kwantiteit én consistentie versterkt.

2. Noodzakelijk binnen een verklarend kader

Mogelijk.BDE’s dagen het klassieke idee uit dat bewustzijn volledig afhankelijk is van hersenactiviteit. Sommige wetenschappers stellen daarom voor dat bewustzijn misschien een fundamenteel of niet-lokaal fenomeen is, en niet slechts een product van het brein.

👉 Binnen zo’n alternatief verklaringsmodel (bijvoorbeeld: bewustzijn als primair, of als veld) zouden BDE’s noodzakelijke fenomenen worden om te verklaren. Maar dit model is nog controversieel binnen de mainstream wetenschap.

3. Consistente en herhaalbare manifestatie

Zoals eerder besproken:

• Consistent? Ja, de fenomenologie van BDE’s is opvallend universeel.

• Herhaalbaar? Niet experimenteel, maar wel statistisch reproduceerbaar in de zin dat vergelijkbare situaties (bijv. hartstilstand) regelmatig leiden tot BDE’s met herkenbare elementen.

🧠 Wetenschappelijk gezien is dat "zachte herhaalbaarheid": niet in het lab, maar wel in natuurlijke settings over de hele wereld.

Conclusie

Ja, het is verdedigbaar te stellen dat BDE’s in toenemende mate voldoen aan de eerdergenoemde criteria, vooral:

• Door de massa aan getuigenissen,

• De verifieerbare elementen,

• En de consistente structuur van de ervaringen.

Dat maakt ze epistemologisch relevant — met andere woorden: ze vormen serieuze data voor het begrijpen van bewustzijn en doodservaring, ook al vallen ze (nog) buiten het traditionele laboratoriummodel van empirische wetenschap.

Samengevat

Gezien de miljoenen getuigenissen van mensen die een bijna-doodervaring (BDE) hebben meegemaakt, kan redelijkerwijs worden gesteld dat deze ervaringen in toenemende mate voldoen aan de criteria die doorgaans gehanteerd worden om wetenschappelijke waarde toe te kennen aan niet-direct bewijsbare fenomenen. De opmerkelijke consistentie in inhoud, de vele goed gedocumenteerde en deels verifieerbare elementen, én de blijvende levensveranderende impact bij een groot deel van de betrokkenen, maken BDE’s tot een fenomeen dat niet zomaar afgedaan kan worden als louter subjectieve hallucinatie. Hoewel ze niet herhaalbaar zijn onder laboratoriumomstandigheden, vertonen ze een zodanige statistische reproduceerbaarheid en coherentie dat ze op zijn minst beschouwd moeten worden als serieuze data in het debat over de aard van bewustzijn en leven na de dood.

Noël