Een documentaire die je anders laat kijken naar het einde van het leven.

(Gebaseerd op de documentaire "What Happens When We Die? Evidence That Changes Everything", gepubliceerd door Parnia's Lab op 19 januari 2024)

Hoe vertaal je een video?

• Open de Engelse video op YouTube.

• Klik op het tandwieltje (Instellingen) onder de video.

• Selecteer "Ondertitels" en kies "Automatisch vertalen".

• Kies "Nederlands" als de doeltaal. 

Misschien vraag je je soms af wat er gebeurt als we sterven. Of misschien maakt het idee van de dood je bang — dat is volkomen begrijpelijk. Deze indrukwekkende documentaire, gemaakt door artsen, wetenschappers en mensen die zelf een bijna-doodervaring hebben meegemaakt, wil die angst niet negeren, maar juist verzachten. Door verhalen te delen, en door wat we inmiddels weten uit onderzoek, laat de film zien dat het einde misschien niet is wat we altijd dachten.

De film begint met een eenvoudige, maar ingrijpende gedachte: Wat als we ons vergist hebben in wat de dood eigenlijk is?  Dr. Sam Parnia, een arts en onderzoeker, laat zien dat de dood niet één vast moment is, maar een proces. Zelfs als het hart stopt, blijven cellen – ook in de hersenen – soms nog urenlang leven. Met de huidige medische kennis lukt het soms zelfs om mensen terug te halen, nadat ze technisch gezien dood waren.

Dat roept een andere, troostrijke vraag op: Wat gebeurt er in die tussenruimte?

Veel mensen die een hartstilstand overleefden, vertellen achteraf over ervaringen die moeilijk onder woorden te brengen zijn. Sommigen zagen een warm licht, voelden diepe rust of ontmoetten overleden geliefden. Anderen hadden het gevoel los van hun lichaam te zweven, maar waren zich juist haarscherp bewust van wat er gebeurde in de kamer.

Deze ervaringen komen vaker voor dan je misschien denkt. Onderzoek toont aan dat bijna de helft van de mensen die een hartstilstand overleefden, zich nog bewust waren van hun omgeving. En ongeveer 10% van hen beleefde iets dat wij ‘bijna-doodervaring’ noemen – levendig, gedetailleerd en transformerend.

Wat hoopvol is: bijna al deze mensen vertellen achteraf dat hun angst voor de dood verdween. Niet omdat ze zeker weten wat erna komt, maar omdat ze voelden dat de dood geen straf is, geen leegte, maar iets natuurlijks – zelfs iets zachts.

De documentaire stelt ook een belangrijke vraag: Komt bewustzijn uit de hersenen, of is het iets wat tijdelijk met het lichaam samenwerkt?  Dr. Parnia laat zien dat we eigenlijk nog niet goed begrijpen wat bewustzijn precies is. Er zijn voorbeelden van mensen die nog gedachten en ervaringen hadden, terwijl hun hersenen op geen enkele manier meetbaar actief waren. Dat roept het idee op dat er misschien een deel van ons is dat doorgaat – ook als het lichaam stopt.

Wat deze film echt bijzonder maakt, zijn de persoonlijke getuigenissen. Zoals een vrouw die vertelde dat ze na haar hartstilstand terugkeek op haar leven. Ze voelde hoe haar daden anderen geraakt hadden – niet met oordeel, maar met liefde. Ze noemde het een kans om opnieuw te beginnen, en dat deed ze ook.

Veel mensen die zoiets meemaken, veranderen. Ze gaan meer leven vanuit hun hart. Ze waarderen gewone dingen meer. En bijna allemaal zeggen ze: Ik ben niet meer bang om te sterven.

De film doet geen wilde beloften. Er worden ook kritische vragen gesteld. Maar wat vooral duidelijk wordt, is dat ons beeld van de dood te beperkt is. Misschien is het tijd om met een open hart te kijken naar wat mensen werkelijk ervaren – en wat de wetenschap voorzichtig begint te ontdekken.

Als de dood een proces is, en geen plotseling einde, dan verandert dat alles. Niet alleen hoe artsen handelen, maar ook hoe wij zelf omgaan met sterfelijkheid. Misschien hoeven we de dood niet langer te zien als iets duisters of definitiefs. Misschien mogen we het zien als een overgang, een loslaten – niet van wie we zijn, maar van wat tijdelijk was.

Deze documentaire is geen religieus betoog en geeft geen pasklaar antwoord. Maar het opent een deur. Het laat zien dat het mogelijk is om de dood met iets minder angst en iets meer vertrouwen tegemoet te treden.

Als je bang bent voor wat er komt, weet dan: je bent niet alleen. En misschien, is het einde van het leven niet het einde van wie jij bent.

Noël