Wat als de werkelijkheid die we zien en ervaren maar een stukje is van wat bestaat, is er dan niet meteen plaats voor een spirituele wereld?
Donald David Hoffman houdt wel van een beetje mysterie. Zoals de vraag wat de relatie is tussen je brein en je bewustzijn. Hij citeert de Britse bioloog Thomas Henry Huxley die in 1868 al schreef: “Dat iets zo opmerkelijks ontstaat als bewustzijn door het prikkelen van het zenuwstelsel is net zo onverklaarbaar als het verschijnen van een geest nadat Alladin over zijn lamp wrijft.” Ook vandaag is bewustzijn nog onverklaard.
Hoffman is een cognitieve wetenschapper en hoogleraar aan de Universiteit van Californië. Hij grossiert in benoemingen aan o.m. de afdeling Filosofie, de afdeling Logica en Filosofie van de Wetenschap en de School of Computer Science. Vanuit diverse invalshoeken doet Hoffman vooral onderzoek naar perceptie, bewustzijn en de relatie tussen de menselijke geest en de werkelijkheid. Wat wij waarnemen is maar een deel van wat bestaat, we zijn te beperkt door onder meer onze zintuigen om alles te zien wat bestaat. En of wat we wél zien een juiste weergave is… hm, dat is niet zeker. Ja, het brein is nuttig en noodzakelijk om te overleven in onze omgeving, maar volgens Hoffman onthult ons brein slechts wat we nodig hebben om goed te functioneren. Het is een interface, niét een instrument dat de volledige werkelijkheid onthult. Volgens Hoffmans bekendste theorie - Interface Theory of Reality - kan de werkelijkheid zelf heel anders zijn dan hoe we die waarnemen. Het is goed mogelijk dat ons bewustzijn niet een bijproduct is van de fysieke wereld, maar dat het de wereld in zekere zin creëert.
Hoffmans werk is controversieel, maar je kunt niet om hem heen. Hij schreef tal van boeken, de belangrijkste zijn The Case Against Reality (2012) en The Secret of Consciousness (2019). Die zijn bedoeld voor het grote publiek. Daarom komt wiskunde er nauwelijks in aan bod, maar dat is vaak wel het geval in de artikels die Hoffman publiceerde in wetenschappelijke vaktijdschriften. Hij is (co-)auteur van technische boeken zoals Observer Mechanics: A Formal Theory of Perception (1989), daarin formuleert hij een theorie van het bewustzijn en verheldert de relatie tot de fysica. Visual Intelligence: How We Create What We See (1998) presenteert de moderne wetenschap van visuele waarneming aan een breed publiek.
Je hebt het inmiddels al begrepen: aan Hoffman heb je een kluif. Een TED-talk van 22 minuten is ideaal om een eerste indruk op te doen. https://www.youtube.com/watch?v=oYp5XuGYqqY
Op YouTube vind je heel wat interviews, een diepgaande podcast van drie uur vind je hier https://www.youtube.com/watch?v=reYdQYZ9Rj4 En als je interesse hebt voor de wiskundige onderbouw: https://www.youtube.com/watch?v=SPnyxnvU4ko
Dirk Van den Eede
Comments