De Britse bioloog Rupert Sheldrake (°1942) werd in de Lage Landen bekend toen hij in 1993 door Wim Kayzer werd geïnterviewd voor de VPRO-reeks ‘Een schitterend ongeluk’. Sheldrake’s openingszinnen: “De periode na de dood en voor de geboorte lijkt meer op een droom. Ons leven wordt als het ware omvat door een droom.”
Je hebt het vast al begrepen, Sheldrake is een controversiële figuur die door veel van zijn collega’s met een scheef oog wordt bekeken en onder pseudowetenschap wordt weggezet. Het vervelende is dat Sheldrake uitmunt in het bedenken van experimenten waarmee hij vele van zijn veronderstellingen geheel volgens de wetenschappelijke methode met experimenten bewijst. Vandaar zijn boek “Zeven experimenten die de wereld kunnen veranderen.”
Hij is ook ingebed in de academische wereld. Sheldrake heeft een Ph.D. in biochemie van de Universiteit van Cambridge en heeft gewerkt aan verschillende instellingen, waaronder Harvard University en het Clare College in Cambridge. Hij heeft veel gepubliceerd over zijn ideeën en heeft boeken geschreven, die bijna allemaal in het Nederlands zijn vertaald. (zie bibliografie onderaan).
Sheldrake vertelt dat het voor hem allemaal is begonnen toen hij als jongetje zag hoe zijn vader een afgesneden wilgentak in de grond stopte, en dat daaruit naderhand zomaar eventjes een hele boom groeide. Een wonder, toch? Hoe komt het dat zo’n boom weet welke vorm hij moet aannemen, hoe gaat dat in de natuur? De bioloog Sheldrake was geboren.
Om dat proces te begrijpen ging hij celbiologie studeren, maar zoals zoveel echt interessante wetenschappers bracht zijn nieuwsgierigheid hem ook op andere kennisterreinen, zoals alle domeinen van de fysica, en hij schuwt ook spiritualiteit niet.
Sheldrake erkent dat de evolutietheorie zijn verdienste heeft, maar vindt dat ze te kort schiet. Volgens hem bieden zelfs de hedendaagse genetische theorieën geen afdoende verklaring voor hoe een zichzelf ontwikkelend systeem – denk aan de wilgentak die wilg wordt – normaal kan groeien indien een deel daarvan wordt toegevoegd of weggenomen. Een salamander die zijn staart verliest kan die weer laten aangroeien. Hoe is dat mogelijk?
Sheldrakes antwoord op die vraag is zijn hypothese van formative causation. Dat komt er versimpeld gezegd op neer dat de vormen van zichzelf organiserende levende dingen tot stand komen onder invloed van ‘morfische velden’. Het woord 'morfisch' is afgeleid van het griekse woord 'morfè', wat 'vorm' betekent. In gewoon Nederlands heeft Sheldrake het dus over ‘vormende velden’. Volgens Sheldrake zijn er vele vormgevende velden die bepalend zijn voor hoe àlles er uit gaat zien: moleculen, organismen dus ook mensen ja zelfs hele samenlevingen. Die vormgeving is niet beperkt tot ons planeetje maar doorzindert de hele kosmos, schept dus ook spiraalnevels en… en… nouja, gewoon alles.
(Meer weten? https://nl.wikipedia.org/wiki/Morfisch_veld en https://www.youtube.com/watch?v=d_RGEpJSr6s)
Als je wil lezen over Sheldrake, hieronder volgt zijn bibliografie. Ik licht er twee boeken uit die over heel andere onderwerpen gaan dan wat hierboven werd ingeleid, maar die sommige Ponto3’ers bijzonder zouden kunnen interesseren.
“Engelen” gaat precies daarover. Bestaat er zoiets als engelen? De Britse theoloog Matthew Fox geeft daarover zijn mening en Sheldrake vertaalt dat naar… fysica. De Engelse titel van het boek is The Physics of Angels. https://www.youtube.com/watch?v=d_RGEpJSr6s(je kan Nederlandse ondertiteling aanzetten).
“Honden weten wanneer hun baasje thuis komt” gaat over buitenzintuiglijke vermogens van dieren. Het boek ontleent zijn titel aan een experiment waarbij werd vastgesteld dat een hond altijd even voor zijn baas naar huis kwam aan de deur ging zitten wachten, hoe men ook probeerde de hond te misleiden, bijvoorbeeld door baasje vroeger of later te laten thuiskomen, of met een andere auto te brengen enzovoort… Als je verbluft wil worden door de buitengewone vermogens van dieren, is dat het boek dat je wil lezen. https://www.youtube.com/watch?v=aA5wAm2c01w
Dirk
Bibliografie
Een nieuwe levenswetenschap, Rupert Sheldrake, Uitg. Kosmos, Utrecht 1983 ISBN 9021519399
Trialogen op de rand van het westers denken. Rupert Sheldrake, Ralph Abraham, Terence McKenna, Uitg. Kosmos, Utrecht, 1995 ISBN 9021525240
De wedergeboorte van de natuur, Rupert Sheldrake, Uitg. Muntinga, Amsterdam, 1997 ISBN 9041700781
Wetenschap & spiritualiteit, Rupert Sheldrake, Matthew Fox, Uitg. Kosmos, Utrecht, 1997, ISBN 9021592681
Engelen, Rupert Sheldrake en Matthew Fox, Uitg. Kosmos, 1998, ISBN 9021530945
Zeven experimenten die de wereld kunnen veranderen, Rupert Sheldrake, Uitg. Muntinga, Amsterdam, 1998, ISBN 9041701249
Het zevende zintuig, Rupert Sheldrake, 2006, ISBN 9021536706
Honden weten wanneer hun baas thuiskomt, Rupert Sheldrake, 2006, ISBN 9021583844
Science Delusion, Rupert Sheldrake, 2012, ISBN 978-1444727920
Nog meer weten?
Uitsmijter (en wat voor één): https://www.youtube.com/watch?v=0wipB5WFzkE
We proberen zoveel mogelijk Nederlandstalige inhoud aan te bieden, maar het is nu eenmaal een feit: veel interessante video's, podcasts e.d. zijn anderstalig. Maar dat hoeft geen probleem te zijn.
Standaard kan je ondertiteling aanzetten door onderaan het scherm de vijfde button vanaf rechts aan te klikken. Als je op de vierde button vanaf rechts – het wieltje – klikt, kun je die ondertiteling in vele gevallen automatisch laten vertalen naar tal van talen, waaronder het Nederlands.
Noël heeft er een filmpje over gemaakt: https://www.youtube.com/watch?v=IQLZel5AQ0Q
De werkwijze kan variëren naargelang op welk toestel je kijkt (pc, tv, smartphone, beamer…) maar hier lees je er alles over https://support.google.com/youtube/answer/100078?hl=nl...
Opmerkingen