top of page
noelvan

Dus jij dacht dat je iets wist?

Bijgewerkt op: 20 mei






Spiritualiteit is je reinste flauwekul. Waarom? Omdat het niet wetenschappelijk is.


Zo denken helaas nog veel mensen. Ik ben een groot voorstander van wetenschap, maar dat staat mijn interesse voor spiritualiteit niet in de weg. Ik zie zeker geen tegenstelling. Want wetenschap heeft veel kennis gebracht maar minstens even veel mysterie. Wie zich daarvan bewust is, zal niet te gauw rare dingen uitsluiten, of zaken die niet meteen begrijpelijk zijn afdoen als paranormaal. Onze wetenschappelijke kennis, hoe indrukwekkend ook, vertoont veel hiaten, en dat kan je betreuren, maar je kan net zo goed denken: hé, nog zoveel te ontdekken. Het punt dat ik wil maken is dit: sceptisch zijn is prima maar je moet wel een open geest houden dus niet vastroesten in vooroordelen. Dit artikel is een opsomming van niet alle maar enige belangrijke gaten in onze kennis. Ik hou het zo simpel en beknopt mogelijk, anders wordt deze nu al uitvoerige bijdrage echt véél te lang. Na de tekst volgen verwijzingen voor wie meer wil weten.


Laten we groots beginnen, met astrofysica. In de jaren 80 van vorige eeuw werd duidelijk wat al eerder werd vermoed en inmiddels algemeen aanvaard: het universum bestaat voor ongeveer 27% uit donkere materie en 68% uit donkere energie. De term donker werd door de Amerikaanse fysica Vera Rubin bedacht en geeft aan: we weten er zo ongeveer niéts van af. Al onze kennis gaat over wat overblijft, dus over amper 5% van wat bestaat.


Maar zelfs onze kennis van die fractie vertoont gaten, bijvoorbeeld zwarte gaten, een mysterieus fenomeen dat almaar vreemder wordt naarmate we er meer over te weten komen. Het universum ontstond uit een big bang, dat is inmiddels algemeen aanvaard. Twee problemen. Eén: wat kwam er voor de Big Bang? En twee: de James Webb ruimtetelescoop heeft recent dingen ontdekt die onze kennis over astrofysica, inclusief de big bang, aan het wankelen brengen. Eveneens baanbrekend is de recente ontdekking van de door Einstein al voorspelde zwaartekrachtgolven. Met behulp daarvan zullen we binnenkort op een heel nieuwe manier naar het universum kunnen kijken, en de verwachting is dat we zaken zullen ontdekken waarvan we ons nu zelfs geen voorstelling kunnen maken.


Alles wat je tot nu toe las gaat over “ons” universum, maar wellicht leven we in een multiversum. Bewijs is er nog niet, maar wel steeds meer aanwijzingen dat er naast ons observeerbare universum nog veel meer universa bestaan, mogelijk oneindig veel. Deze universa worden vaak parallelle universums genoemd. En indien ze inderdaad bestaan, zou elk universum wel’s eigen natuurwetten kunnen hebben, en dus heel anders zijn dan het onze.


Is het nu niet ineens a small step naar de spirituele wereld maar misschien toch nog a giant leap voor de menselijke geest? Mensen die een nabij-doodervaring hebben gehad zeggen unisono dat onze taal en begrippen niet volstaan om te beschrijven wat ze hebben ervaren omdat die spirituele wereld deels herkenbaar maar deels o zo anders is. Wetenschappers die levenslang gedegen onderzoek naar nabij- doodervaringen hebben verricht – o.m. de artsen Raymond Moody en Jeffrey Long, de psychiater Bruce Greyson – zijn het erover eens dat onze kennis de voorbije decennia zeer is toegenomen, maar dat we eigenlijk nog maar een tipje van de sluier

hebben opgelicht. De meest verregaande inkijk staat op naam van regressietherapeut wijlen Michael Newton, die in zijn lange carrière via hypnose patiënten heeft teruggebracht naar de spirituele wereld. De twee boeken die hij daarover schreef zijn wellicht de meest gedetailleerde beschrijving van die wereld, maar ook Newton zegt dat dit niet meer dan een glimp is. Merk op dat al deze mensen klassiek wetenschappelijk zijn opgeleid, en allemaal noemen ze zichzelf

sceptici. Wat ze met elkaar gemeen hebben is: open scepticisme.


Maar je hoeft helemaal niet ver te gaan zoeken om mysterie te vinden, kijk eens goed naar jezelf: het menselijk lichaam is wonderbaarlijk. De instrumenten waarmee we onze omgeving verkennen noemen we: zintuigen. Ze zijn absoluut noodzakelijk om te overleven en te gedijen, zonder zou je geen contact hebben met wat zich buiten jou bevindt, dus het belang ervan is niet te overschatten, maar toch zijn ook hier beperkingen. Wist je dat je ogen de wereld op z’n kop zien, en dat het brein dit inkomende signaal letterlijk rechtzet? En dat je maar een heel beperkt stukje van je omgeving echt scherp ziet, maar dat het grootste deel van je gezichtsveld troebel is; ook deze tekortkoming wordt gecorrigeerd door het brein. Met onze ogen nemen we licht waar, maar dat is slechts een klein fragment uit het wezenlijk bredere spectrum van de elektromagnetische golven die zich uitstrekken van kosmische stralen tot en met radiogolven. Infrarood licht kunnen we niét zien, maar er zijn dieren en insecten die dat wél kunnen en op dat punt hebben zij een rijker beeld van wat bestaat dan wij. Een mens kan geuren ruiken, toereikend voor ons bestaan. Ons ruikvermogen valt echter in het niets bij dat van een hond. Mensen hebben ongeveer 5 miljoen reukcellen, een hond heeft er tussen de 125 en 300 miljoen. Bovendien is het deel in

een hondenbrein dat geuren analyseert veertig keer groter dan bij de mens. En zo zijn er talloze voorbeelden te geven uit het dieren- én insectenrijk van vermogens die wij niet hebben, waardoor we heel wat missen. Wat wij dus realiteit noemen is onze werkelijkheid, niet de werkelijkheid.


Een menselijk lichaam is niets minder dan een mirakel. I’ve got a universe inside me zong Sinnead O’Connor, nagel op de kop. Ooit begon je als één enkele cel, de samensmelting van de eicel van je moeder en de spermacel van je vader. Die cel is zich gaan delen. Een volwassen man bestaat uit gemiddeld 36 biljoen cellen, een volwassen vrouw uit ongeveer 28 biljoen. De melkweg bevat zo’n 100 miljard sterren, dus ons lichaam heeft veel meer bouwstenen dan ons hele sterrenstelsel! Bij die complexiteit kun je alleen maar denken dat het niet vreemd is dat het af en toe mis gaat, maar dat het verbluffend is dat in regel goed blijft gaan. We weten verbluffend

veel over de werking van het menselijk lichaam, onder meer dank zij de ontdekking van DNA en het in kaart brengen van het menselijk genoom, maar ondanks werkelijk wonderbaarlijke doorbraken (googel: CRISPR) is er ook op dit terrein nog zeer veel onderzoek te doen. Zo hebben we nog altijd geen verklaring voor fantoompijn en het placebo-effect. Fantoompijn is pijn hebben aan lichaamsdelen die er niet meer zijn, zoals een geamputeerde arm. Placebo-effect is genezen door medicijnen die er geen zijn, neppillen dus. Dit geeft aan hoe krachtig een gedachte kan zijn. Hier raken we aan het meest mysterieuze onderwerp van allemaal: bewustzijn.


De Amerikaanse fysicus John Archibald Wheeler was één van de eerste wetenschappers die durfde stellen dat niet materie en zelfs niet energie de fundamentele bouwsteen is van het universum, maar bewustzijn. Bewustzijn zou dus niet exclusief menselijk zijn maar algemeen. Klinkt dat raar? Absoluut, maar één beroemd experiment uit de kwantumfysica roept een bijzonder pertinente vraag op, die zelden wordt gesteld. Het tweespletenexperiment is ontelbare keren herhaald, de uitkomst is telkens dezelfde. Het hier helemaal uitleggen zou te ver leiden, maar de bottom line is dit: een elementair deeltje wordt door een spleet geschoten, bijvoorbeeld een foton met een laser. Maar dat deeltje (materie) verandert onderweg in een golf (energie). Dàt is al bijzonder, maar het wordt helemaal mysterieus als een onderzoeker naar het experiment kijkt. Dan verandert dat deeltje namelijk niét in een golf, maar blijft het materie. De waarneming van de observeerder – bewustzijn dus – verandert de uitkomst! De meest pertinente vraag is dan deze: hoe weet zo’n deeltje of het al dan niet wordt geobserveerd, is het… bewust?


De Nederlandse arts en neurobioloog Dick Frans Swaab heeft boeken gepubliceerd met titels als “Jij bent je brein” en “Wij zijn ons brein”. Hij is maar één van de vele hersenonderzoekers die van mening zijn dat bewustzijn in ons brein schuilt, en dat zodra het brein niet meer functioneert het afgelopen is met ons. Het is zeker zo dat ons brein een hoofdrol speelt in het besturen van ons lichaam en dus van cruciaal belang is. Maar wat doe je dan met de inmiddels duizenden getuigenissen van mensen die heldere ervaringen hadden terwijl ze buiten bewustzijn waren? Over nabij-doodervaarders en mensen die een uittreding hebben beleefd ga ik niet uitweiden, daarover vind je op onze website https://www.ponto3.org/ en in ons youtube kanaal meer dan voldoende informatie. Wel wijs ik graag op de voor klassiek denkende neurologen bijzonder lastig te verklaren case van het Britse jongetje Noah Wall, een aards verhaal uit het “gewone” leven.


Noah Walls ouders kregen de raad hun zoontje te aborteren, want prematuur onderzoek had uitgewezen dat zijn brein zich niet ontwikkelde. De zwangerschap voortzetten was zinloos, Noah zou wellicht doodgeboren worden of in het beste geval kort bestaan als niet veel meer dan een plant. Bij geboorte was Noahs brein maar voor 2% (twéé procent) ontwikkeld, de rest was hersenvocht. Noah leeft vandaag nog steeds en stelt het goed.


Het laatste woord geef ik graag aan een wijs man, die ongeveer 400 jaar voor Christus leefde, de Griekse filosoof Socrates: “Ik weet één ding en dat is dat ik niets weet…”.


Wat volgt zijn links naar meer informatie. De meeste filmpjes zijn kort en eenvoudig.

Er is over alle onderwerpen véél meer te vinden, dus: googelen maar.

Zwarte gaten en parallele universa: https://www.youtube.com/watch?v=0mGxjd_ZM2s

Over het menselijk lichaam vind je op YouTube héél veel, onder meer dit korte filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=9jOtQ7-KP3s

Een fantastisch boek over leven en het menselijk lichaam, je vindt op YouTube veel interviews met de auteur Denis Noble: https://www.standaardboekhandel.be/p/de-muziek-van-het-leven-9789462980815


Een algemene tip: als je beknopte toegankelijke informatie zoekt, dan raad ik je het Youtube kanaal Kurzgesagt/In a Nutshell aan, een animatieserie geproduceerd door een gelijknamig ontwerpbureau gevestigd in München. Ter kennismaking kun je kijken naar deze clip over donkere materie/energie: https://www.youtube.com/watch?v=QAa2O_8wBUQ

En de boekenpagina: https://www.ponto3.org/boeken

Hier lees je hoe je Nederlandse ondertitels bij beeldfragmenten kunt krijgen:


Dirk Van den Eede

1 comentario

Guy Vander Linden
Guy Vander Linden
08 may

Geweldig artikel Dirk

Me gusta
bottom of page